Yaşa bağlı olarak veya cerrahi işlem sonrası gelişen menopozla kadın organizmasında pek çok değişiklik olur. Aşırı terleme, ciltte gerginlik, sıkıntı, saç dökülmesi, osteoporoz ve kalp damar hastalıkları riskinde artış bunlardan bazılarıdır. Ancak bu süreçte çoğu kez ağız bölgesinde de sorunlar olur fakat bunlar çok dikkate alınmaz.
Menepoz döneminde kadınların ağız bölgesindede meydana gelen değişiklikler;. tat değişiklikleri, ağızda yanma hissi, tükürük akışında azalmaya bağlı ağız kuruluğu, sıcak veya soğuk yiyeceklere karşı aşırı hassasiyet ve en önemlisi çene kemiğinde ve dişi çevreleyen kemikte erimedir.(Osteoporoz)
Ağızda yanma hissi dişetlerini ve ağız mukozasını saran dokunun incelmesi ya da yer yer yok olmasından ileri gelir. Tükürük akışındaki azalmayla beraber ağız bağışıklık sistemindezayıflar. Sigara alışkanlığı menopozunda ağız sağlığını olumsuz etkileyen en önemli dış etkendir.
Ağız bölgesinin bağışıklık sistemini etkileyen menopoz öncesi döneme ,diş ve dişeti rahatsızlıkları ile girilmemesi, dönemin getireceği sıkıntıların hafifletilmesi ya da hiç yaşanmamasında büyük rol oynayacaktır.
Öte yandan toplumumuzda da diş hekimi fobisi yaygındır. Menopozda yaşanan psikolojik sorunlar da eklendiğinde uzunca bir süre profesyonel ağız bakımına ara verilmesi, sorunların büyümesine neden olabilir.,
Bu dönemi daha rahat geçirmek istiyorsak jinekologun önerilerine uymalıyız. Gerekirse diş hekimi-jinekolog işbirliği ile osteoporoz için kalsiyum takviyeleri verilmeli , ağız içinde yanma hissi varsa epitelizan ilaçlar kullanılabilir, ağız kuruluğuna karşı bol su içilmeli ve tükürüğü arttırıcı önlemler alınmalı (şekersiz sakız çiğnemek gibi) ve rutin ağız bakımı bırakılmamalıdır.
GEBELİKTE AĞIZ BAKIMI
Bazı fizyolojik değişikliklerden dolayı gebelik elbette ki hassas bir dönemdir. Hormonal değişikliklerden dolayı dişetlerinde hassasiyet olur ve dişeti hastalıkları artar. Mide bulantıları ve kusmalar nedeniyle, hem ağız bakımı aksar, hem de ağız asidindeki artış nedeniyle diş çürüklerinde artış görülür. Ama gebelikteki diş kaybın sorumlusu bebek değil, bakımsızlıktır!
Ağız bakımı iyi olmayan ve dişeti kanamaları gelişen gebelerde, dişetlerinde gebelik tümörü oluşabilir. Ayrıca düşük riski olan gebelerde ağız hijyeni kötü ise risk artabilir. Hamilelikte iyi beslenmek, hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından önemlidir. Bebeğin diş gelişimi, gebeliğin ilk aylarından itibaren başlamaktadır. Sağlıklı diş gelişimi için kalsiyum, fosfor ve vitamin yönünden zengin besinlerle beslenmelidir. Ayrıca kullanılan ilaçlar, özelikle tetrasiklin gurubu ilaçlar, dişlerde renkleşmelere yol açtığı için doktora danışılmadan kullanılmamalı.
Gebelikte diş kaybı kader mi?
Elbette değil! Gebelikte diş kaybetmemek için yapılması gereken iki önemli şey var: 1. Eğer planlı bir gebelik ise gebe kalmadan önce mutlaka diş hekimine gidilmeli ve gebelik sırasında problem yaratacak bütün her şey elimine edilmelidir. Çürük dişler, eskimiş köprü ve protezler, gömük dişler ve dişeti hastalığına yol açabilecek diş taşları gibi… Eğer planlı olmayan bir gebelik ise yine de bir diş hekimine gidilmeli ve diş eti hastalıklarına yol açabilecek olan diş taşı temizliği yapılmalı, hekiminizin size önereceği şekilde ağız bakımlarınızı yapıp rutin kontrollere gidilmeli. 2. Hamilelik boyunca ağız bakımına ve beslenmeye ekstra özen gösterilmeli. Özellikle çürük oluşturabilecek besinler çok sık tüketilmemeli. Günde iki kez mutlaka dişler fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalı. Çeşitli gargaralar ve özellikle ılık tuzlu su gargaraları kullanılmalıdır.
Hamilelik döneminde diş tedavisi yapılabilir mi?
Hamilelik sırasında rutin tedaviler yapılabilmektedir; ancak genel kanı acil tedaviler dışında diğer tedavileri ertelemektir. Hamilelikte ilk 3 aylık dönemde, çok ağrı yapan ve müdahale edilmesi kaçınılmaz olan dişler tedavi edilir. İkinci 3 aylık dönem, diş tedavisi açısından en uygun dönemdir. Hamilelik sonuna ertelenemeyecek olan dolgu, kanal tedavisi ve çekim gibi müdahaleler yapılabilir. Üçüncü 3 aylık dönem anneyi tedavi açısından en zor dönemlerden biridir. Bebek oldukça büyümüştür. Acil tedavi gerektiren dişler tedavi edilir. Yine de hatırlatmak gerekir ki; artık gebeliğin her döneminde diş tedavileri yapılabilmektedir. Önemli olan gebeliğin seyrinde bir problem olup olmadığıdır. Bunun için gebenin jinekologu ile mutlaka konsültasyon yapılmalı ve genel durum hakkında bilgi sahibi olunmalı.
Diş Hekimi Diler Karakaya